Cong ty Cong Nghe Tin hoc Nha truong http://www.schoolnet.vn

iQB 3.0: bộ phần mềm hỗ trợ quản lý ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra tốt nhất dành cho các nhà trường (phần I)
08/07/2008

Công ty School@net vừa chính thức phát hành phiên bản mới nhất của bộ phần mềm Ngân hàng đề thông minh iQB 3.0. Đây là bộ phần mềm với nhiều tính năng đột phát nhiều nhất từ trước đến nay. Hy vọng iQB 3.0 sẽ là phần mềm không thể thiếu cho mỗi giáo viên và nhà trường phổ thông dùng để hỗ trợ việc kiến tạo, quản lý các ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra đánh giá học tập học sinh.


Bài viết này sẽ mô tả ngắn gọn các tính năng đặc biệt mạnh và quan trọng của phần mềm iQB Leo 3.0, đồng thời trình bày các quan điểm của công ty chúng tôi trong việc xây dựng và thiết kế bộ phần mềm này cho các nhà trường.

1. Bộ phần mềm iQB được xây dựng dựa trên những ý tưởng rất rõ ràng về mô hình chia sẻ ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra trong nhà trường.

- Trong thiết kế lõi của phần mềm iQB, ngân hàng câu hỏi là một kho lưu trữ một tập hợp lớn các câu hỏi kiểm tra kiến thức (tự luận hoặc trắc nghiệm khách quan các loại) được sử dụng lâu dài, vĩnh viễn trong nhà trường. Kho dữ liệu câu hỏi này được cập nhật dần dần, theo thời gian.

- Quá trình nhập dữ liệu (câu hỏi) vào Ngân hàng câu hỏi đóng vai trò rất quan trọng. Một trong các tính năng chủ yếu nhất của phần mềm iQB là việc tổ chức nhập dữ liệu câu hỏi vào Ngân hàng câu hỏi. Do tính chất rất quan trọng của việc nhập liệu, qui trình và thao tác nhập dữ liệu câu hỏi của phần mềm được thiết kế rất bài bản, tỉ mỉ nhằm tránh tối đa các sai sót có thể xảy ra. Hình dưới đây mô tả quan hệ giữa câu hỏi và ngân hàng câu hỏi trong phần mềm iQB.

- Như vậy CSDL ngân hàng câu hỏi là một loại đối tượng dữ liệu quan trọng nhất của phần mềm iQB. Các bộ dữ liệu này là các kho câu hỏi được các nhà trường và giáo viên tạo ra nhằm mục đích kiểm tra kiến thức học sinh và được sử dụng lâu dài trong nhà trường. Các kho câu hỏi này là những tài sản trí tuệ của các giáo viên và nhà trường, được quản lý ở các cấp từ mức Sở, Phòng, Nhà trường hoặc đơn giản là dùng riêng cho mỗi giáo viên. sác kho dữ liệu này được lưu trữ trong các tệp (file) riêng biệt, rất dễ dàng vận chuyển, sao chép từ máy tính này sang máy tính khác.

- Với thiết kế như vậy mô hình CSDL ngân hàng câu hỏi trong iQB trở nên mềm dẻo, linh hoạt và hiệu quả. Với một loạt tính năng mạnh được xây dựng trong phần mềm cho phép tách, ghép, chuyển nhập câu hỏi từ CSDL này sang CSDL khác, các nhà trường sẽ có trong tay một công cụ rất hữu hiệu trong công việc kiến tạo và quản lý các kho câu hỏi dùng chung của toàn trường.

- Một đối tượng lõi quan trọng tiếp theo của phần mềm iQB là Đề Kiểm tra (Test). Mục đích cuối cùng của việc kiểm tra kiến thức học sinh chính là tạo ra các đề kiểm tra cho học sinh ôn luyện và làm bài. Trong mô hình của phần mềm mỗi đề kiểm tra sẽ được tạo nên bằng cách chọn ngẫu nhiên một số câu hỏi lấy từ CSDL ngân hàng câu hỏi như minh họa trong sơ đồ dưới đây.

- Một đặc thù rất quan trọng của mô hình đề kiểm tra trong phần mềm iQB là sau khi tạo xong đề kiểm tra và được lưu ra một tệp riêng biệt (Test File) thì tệp đề kiểm tra này sẽ độc lập hoàn toàn với CSDL câu hỏi gốc. Theo thiết kế của phần mềm trong đề kiểm tra Test (*.qbt) sẽ lưu trữ toàn bộ thông tin câu hỏi bao gồm nội dung, đáp án, cách tính điểm và nhiều thông tin khác bảo đảm tính độc lập hoàn toàn của tệp đề kiểm tra này.

- Mỗi đề kiểm tra là một tệp trên đĩa với kích thước nhỏ, dễ dàng vận chuyển và sao chép. Do vậy cũng như CSDL ngân hàng câu hỏi, các đề kiểm tra trong phần mềm iQB là những sản phẩm độc lập được tạo ra bởi phần mềm và được chia sẻ rộng rãi giữa các nhà trường và giáo viên trên qui mô toàn quốc. Đặc điểm này làm cho bộ phần mềm iQB trở nên khác biệt với tất cả các phần mềm cùng loại khác.

2. Mô hình câu hỏi được thiết kế rất công phu đáp ứng nhu cầu lưu trữ, quản lý như một tài nguyên quí giá và sử dụng lâu dài trong nhà trường.

- Như đã trình bày trong phần trên, câu hỏi kiểm tra kiến thức là đối tượng lõi quan trọng nhất của cả Ngân hàng câu hỏi và Đề kiểm tra. Mỗi câu hỏi được nhập vào CSDL và được lưu trữ sử dụng vĩnh viễn trong kho dữ liệu này.

- Trong thiết kế của phần mềm iQB, mỗi câu hỏi sẽ có khá nhiều các tham số để xác định. Người dùng phần mềm cần chú ý điều này khi nhập dữ liệu câu hỏi trong CSDL ngân hàng câu hỏi.

- Theo thiết kế, phần mềm iQB cho phép lưu trữ cả hai loại câu hỏi chính là tự luận và trắc nghiệm khách quan. Thực tế phần mềm hỗ trợ rất đa dạng các loại câu hỏi khác nhau đáp ứng nhu cầu sử dụng trên thực tế.

Sơ đồ dưới đây mô tả tất cả các dạng câu hỏi đã được thiết kế trong phần mềm iQB.

Mô hình phân loại các dạng câu hỏi được thiết kế trong phần mềm iQB. Có 5 dạng lõi của câu hỏi, trong đó 3 dạng trắc nghiệm khách quan (Q1, Q2, Q3 và 2 dạng tự luận (Q4, Q5).

- Việc nhập trực tiếp nội dung câu hỏi trong CSDL được thiết kế rất công phu trong phần mềm iQB đảm bảo các yếu tố sau:

• Hỗ trợ nhập bằng tất cả các loại font tiếng Việt hiện có tại Việt Nam bao gồm tất cả các bảng mã tiếng Việt 8 bit và 16 bit Unicoide.

• Hỗ trợ nhập chỉ số, nhập công thức toán học, hóa học.

• Hỗ trợ chèn hình ảnh và các đối tượng nhúng từ các phần mềm khác.

• Không phụ thuộc vào phần mềm soạn thảo văn bản có bản quyền của một công ty thứ ba tương tự như Microsoft.

Trong mọi cửa sổ soạn thảo nội dung câu hỏi ta đều nhìn thấy một thanh công cụ soạn thảo bao gồm các nút lệnh quen thuộc của các phần mềm soạn thảo chuẩn.

3. Mô hình kỹ năng và kiến thức câu hỏi cũng được thiết kế một cách bài bản, kỹ lưỡng thỏa mãn mọi mô hình mô phỏng cây kiến thức có thể có trên thực tế.

- Một trong các tính năng rất đặc biệt của phần mềm iQB là mô hình chủ đề kiến thức của Ngân hàng câu hỏi. Mỗi CSDL sẽ tương ứng với một bảng hay ma trận kiến thức. Các kiến thức này sẽ được gán cho từng câu hỏi trong CSDL. Chủ đề kiến thức trong iQB bao gồm 2 loại: chủ đề tiêu đề và chủ đề lõi. Các chủ đề kiến thức này được thiết kế theo mô hình cây rất thuận tiện cho việc sắp xếp, tổ chức kiến thức của môn học tương ứng với kho câu hỏi được lưu trữ.

Hình ảnh sau là cửa sổ nhập chủ đề kiến thức của iQB. Ta nhìn thấy rõ mô hình cây nhiều mức của chủ đề này.

- Dưới đây là mô hình Ma trận kiến thức hoàn chỉnh được thể hiện dưới dạng bảng 2 chiều (hay ma trận).

Mô hình Ma trận kiến thức được thể hiện như một bảng 2 chiều rất dễ quan sát. Cột tiêu đề bên trái là Phạm vi kiến thức. Các hàng tiêu đề là các chủ đề kiến thức tiêu đề. Các ô trong bảng là chủ đề kiến thức lõi của Ma trận kiến thức.

- Bên cạnh khái niệm chủ đề kiến thức trong phần mềm iQB còn có khái niệm Kỹ năng câu hỏi. Danh sách Kỹ năng câu hỏi được nhập vào ngay khi thiết lập CSDL ngân hàng câu hỏi. Các kỹ năng cơ bản hay dùng trên thực tế bao gồm các kỹ năng Biết, Hiểu, Vận dụng, Chứng minh, Tính toán, ...

- Sau khi đã thiết lập xong Kỹ năng câu hỏiMa trận kiến thức, người dùng bắt đầu có thể nhập dữ liệu câu hỏi. Theo thiết kế của phần mềm iQB, mỗi câu hỏi khi nhập vào CSDL sẽ phải gán tương ứng với một kỹ năng và một chủ đề kiến thức lõi trong ma trận kiến thức.

Sơ đồ dưới đây cho ta biết quan hệ giữa khái niệm Câu hỏi và Kỹ năng, Chủ đề kiến thức trong CSDL ngân hàng câu hỏi của iQB.

- Mô hình Kỹ năng và Ma trận kiến thức đóng vai trò rất quan trọng trong phần mềm iQB. Mô hình này gắn chặt thông tin câu hỏi với kiến thức sẽ bảo đảm cho việc sinh đề kiểm tra theo đúng yêu cầu kiểm tra kiến thức của giáo viên. Đây chính là vị trí khác biệt rõ ràng nhất giữa phần mềm iQB và các phần mềm tương tự khác tại Việt Nam.

- Phần mềm iQB còn trang bị thêm nhiều công cụ hỗ trợ các nhà trường trong việc quản lý, điều hành hệ thống kho câu hỏi với các tính năng rất tiện dụng như sao chép các câu hỏi từ chủ đề kiến thức này sang chủ đề khác. Màn hình dưới đây mô tả lệnh Điều chỉnh câu hỏi theo Ma trận kiến thức, một lệnh quan trọng dùng để quản trị kho dữ liệu câu hỏi.

4. Một trong những điểm nhấn cơ bản nhất của phần mềm là hiện thực hóa và số hóa toàn bộ các qui trình kiểm tra, đánh giá học tập học sinh trong nhà trường.

- Mục tiêu lớn nhất và phần mềm iQB mong muốn mang đến cho các giáo viên và nhà trường là tin học hóa, hay số hóa toàn bộ quá trình chuẩn bị và kiểm tra, đánh giá học sinh trong nhà trường phổ thông.

- Với sự trợ giúp của phần mềm qui trình nạp dữ liệu câu hỏi, kết xuất, nạp dữ liệu vào các kho CSDL ngân hàng câu hỏi đã được mô tả bằng phần mềm. Các nhà trường và giáo viên chủ động trong việc khởi tạo, nhập, chia sẻ, kết nối, tách ghép dữ liệu câu hỏi. Các CSDL ngân hàng câu hỏi được sử dụng theo nhiều mức, nhiều mô hình quản lý khác nhau trong nhà trường.

- Mỗi CSDL ngân hàng câu hỏi được gắn kết với một Ma trận kiến thức hoàn chỉnh với cấu trúc phân cấp theo hình cây đa dạng giúp các giáo viên và nhà trường tổ chức dữ liệu một cách tối ưu nhất và hiệu quả nhất.

- Đặc biệt, Đề kiểm tra là sản phẩm quan trọng nhất cho đầu ra của bộ phần mềm iQB. Đề kiểm tra được thiết kế một cách rất công phu đáp ứng nhiều mục tiêu, mục đích đặt ra cho bài toán kiểm tra, đánh giá kiến thức học sinh học trong nhà trường.

- Đề kiểm tra được khởi tạo một cách nhanh nhất và thỏa mãn mọi yêu cầu về đánh giá kiến thức học sinh.

- Theo thiết kế của iQB, các đề kiểm tra là các tệp (file) nhỏ, tồn tại độc lập và được quyền chia sẻ rộng rãi trong hệ thống mạng máy tính của giáo viên và học sinh trong nhà trường. Cũng theo thiết kế của phần mềm iQB, các đề kiểm tra sẽ do giáo viên khởi tạo và người thụ hưởng là học sinh trong nhà trường.

- Có thể in đề kiểm tra ra giấy đề tiến hành kiểm tra theo hình thức cổ điển.

- Có thể kiểm tra trực tiếp trên máy tính với đề kiểm tra bao gồm các câu hỏi trắc nghiệm. Việc kiểm tra được tiến hành nhanh, chính xác, phần mềm sẽ chấm điểm tự động hoàn toàn.

- Việc kiểm tra trực tiếp trên máy tính theo đề kiểm tra sẽ được tiến hành hoặc trên các máy tính đơn lẻ hoặc trên các mạng máy tính LAN, rất phù hợp cho các nhà trường Việt Nam.

- Hình ảnh dưới đây mô tả tất cả các chức năng tin học hóa và số hóa quá trình đánh giá kiểm tra chính thức theo mô hình phần mềm iQB.

iQB 3.0: bộ phần mềm hỗ trợ quản lý ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra tốt nhất dành cho các nhà trường (phần II)



URL của bài viết này::http://www.schoolnet.vn/modules.php?name=IQB&file=article&sid=2284

© Cong ty Cong Nghe Tin hoc Nha truong contact: sales@schoolnet.vn