http://www.cand.com.vn/vi-VN/xahoi/2007/9/75609.cand . Không có ý định tranh luận nội dung hai bài báo này trên báo chí, nhưng để bạn đọc có đủ tư liệu, xin cung cấp thêm một số thông tin

1. Nghị quyết số 14/2005/NQ-CP ngày 02/11/2005 của Chính phủ về “Đổi mới cơ bản giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn 2006-2020 “ chưa đủ cơ sở pháp lý để xem xét ý kiến của người khác. Tại sao? Theo Điều 87 của Luật giáo dục năm 1998, hay Điều 100 của Luật giáo dục sửa đổi được Quốc hội thông qua năm 2005, có hiệu lực từ 1/1/2006, thì vấn đề đổi mới giáo dục đại học phải có ý kiến của Quốc hội phê chuẩn.Việc này chưa diễn ra. Nội dung trong đề án đổi mới giáo dục đại học, xin lưu ý, có không ít điều đi ngược lại tinh thần của Điều 36 Hiến pháp năm 2002. Việc này đã được Uỷ Ban VH-GD-TTN-NĐ của Quốc hội nhắc nhở lãnh đạo Bộ GD-ĐT năm 2005, giúp Chính phủ hoàn thiện văn bản trình ra Quốc hội để xem xét và phê chuẩn trước khi Bộ GD-ĐT triển khai. Nhưng không rõ tại sao ý kiến nhắc nhở như vậy bị rơi vào khoảng trống. Phân ban ở THPT trong vòng 15 năm qua rơi vào vòng luẩn quẩn làm khổ xã hội, http://www.laodong.com.vn/Home/xahoi/giaoduc/2007/9/53888.laodong , chẳng lẽ không là bài học cho chúng ta sao?

2. Đánh gia tiềm năng KH-CN quốc gia trên thế giới người ta dựa vào 3 tiêu chí: Công bố các kết quả nghiên cứu (bài báo) trên các tạp chí khoa học được quốc tế thừa nhận cho 55 ngành[i] khoa học tự nhiên, xã hội và công nghệ; Bằng phát minh sáng chế; Và hiệu quả vận dung KH-CN vào sản xuất kinh doanh. Số liệu trên thế giới, trung bình 800.000 bài báo/năm, Việt Nam có khoảng 350 bài báo/năm (0,00043% so với thế giới; Thái Lan – 1600 bài /năm ( hơn Việt Nam 4 lần). Bằng phát minh sáng chế, mỗi năm cấp 100. 000 bằng, thì Việt Nam mới có 1-2 cái bằng. Mỗi luận án TS-Ph.D theo chuẩn quốc tế cả bên đông lẫn phương Tây phải có hai bài báo. Philipine quy định TS phải có ít nhất 1 bài báo quốc tế. Việt Nam chưa biết chuẩn mực này, thi việc hội nhập nước ta với thế giới được hiểu như thế nào? Hiện ta có 15000 TS, theo chuẩn quốc tế, mỗi năm phải có 2 bài báo quốc tế , nếu 2 năm không có 1 bài báo thì bằng TS không bị thu lại, nhưng tấm bằng này không có ý nghĩa trong mội trường học thuật? Theo điều tra của Tổng cụ thống kê Nhà nước, 70% người có danh TS. GS chuyến sang giữ các chức vụ hành chính ( từ cấp phó phòng và tương đương trở lên). Công việc hành chính nhiều , phần đông ít thời gian nên bỏ khoa học. Việc đào tạo 20.000 TS từ nay đến năm 2020 quả là kế hoặch quá lãng mang. Với số lượng bài báo nêu trên Thái Lan chỉ đào tạo khoảng trên dưới 100 TS/năm, lượng bài báo quốc tế của ta ít hơn, mà dự kiến đào tạo hơn 1000 TS/năm. Xin lưu ý hơn 60 năm tồn tại của nên giáo dục cách mạng , nhờ sự giúp đỡ bạn bè trong phe, ta mới có 15.000 TS. Trên tạp chí Tia Sáng (20-7-2006) tác giả Nguyễn Văn Tuấn đã nhận xét “ trên tập san “ Science”-một tạp chí khoa học vào hàng số một trên thế giới, một loạt bài bình luận và đánh giá về phát triển khoa học ở các nước Đông Nam Á, trong loạt bài đó không có một chữ nào cho Việt Nam. Xét về dân số Việt Nam đứng hàng thứ 13 trên thế giới (!?).Những con số nêu trên thì một người có trình độ phổ thông cũng hiểu được việc dự kiến đào tạo 20.000 TS là không có cơ sở, cả lý luận và thực tiễn Việt Nam.

3. Nói đến giáo dục là nói đến chương trình và sách giáo khoa, người chuyển tải (Giáo viên), cơ sơ vật chất (ngôi trường khang trang, phòng thí nghiệm) Trong đó chương trình giáo dục quan trong nhất. Thời kỳ đầu của nền giáo dục cách mạng, GV có trình độ đại học rất hiếm, nhưng nền giáo dục nước ta vẫn nở hoa, và giáo dục được đánh giá cao trong các nước đang phát triển. Bây giờ số người có bằng cấp cao, gấp đến hàng trăm lần , mà tại sao chất lượng giáo dục không lên được? Phải chăng việc chọn điểm nhấn của ngành giáo dục chưa đúng huyệt? Chương trình giáo dục và sách chuẩn mực , phù hợp với Việt Nam và quốc tế phải có trước, sau đó mới là GV? Thật không? Chữ Nho vào nước ta, đầu tiên cũng là SGK chuẩn- “Tứ thư ngũ kinh” vào trước, chứ người thầy-người nọ biết dạy người kia và trường sở cũng chưa được tổ chức như bây giờ? Xin lưu ý, đã hơn 20 năm đổi mới, qua theo dõi giáo dục nhiều năm, vẫn chưa có bất cứ một người có trách nhiệm nào trả lời trước Quốc hội và dân, bao giờ chúng ta làm xong chương trình giáo dục và sách chuẩn, chất lượng để ổn định không chi là giáo dục phổ thông, mà còn giáo dục đại học?

Đào tạo phải gắn liền với kế hoăch sử dụng là điều Bác Hồ đã nhắc nhở chúng ta từ lâu. Mọi chính sách đều bắt đầu từ cuộc sống, theo cương lĩnh đổi mới chung của Đảng, trở lại phục vụ cuộc sống của người dân. Gần đây, cuộc vận động “Nói không với đào tạo không đạt chuẩn và không đáp ứng nhu cầu xã hội” do đồng chí Phó Thủ Tướng Nguyễn Thiện Nhân phát động , cũng là điều nhắc nhở chúng ta chú trọng thực tiễn trong công tác đào tạo. Biết và Hiểu thực tiễn Việt Nam, Pháp Luật Việt Nam là cần thiết, nhưng viết nên suy ngẫm kỹ , viết vì ai và mang lại lợi ích cho Ai?

Tờ báo Công An Nhân Dân, là tờ báo có uy tín trong xã hội. Kinh mong tờ báo đăng những ý kiến của tôi về việc đào tạo 20000 TS, từ môt góc độ khác, đặc biệt là xuất phát từ thực tiễn và kinh nghiệm khoa học trong ngoài nước, đẻ xã hội có thêm thông tin suy ngẫm và đánh giá việc đào tạo TS ở nước ta.

___________________________________
[i] Xin xem thêm những nghiên cứu của GS Phạm Duy Hiển, đăng nhiều trên công luận về tiêu chí này.