PGS.TS Trần Hữu Tá cũng so sánh với con số chỉ có 5% dân số đọc sách mà Trung Quốc đã từng báo động.

Ông cũng so sánh hai hình ảnh đang tồn tại hết sức mâu thuẫn tại Việt Nam: Những siêu thị đầy ắp sách, 15 triệu bản sách được đưa đến hội sách TPHCM lần này… Nhưng, hàng loạt chứng cứ khác đã tô đậm một hình ảnh ngược lại, khẳng định tình trạng đọc sách hiện nay đang suy thoái.

Đó là một câu hỏi lớn khiến nhiều nhà trí thức phải đi tìm nguyên nhân. Nhà nghiên cứu Vương Trí Nhàn cho rằng: Văn hóa sách của dân tộc còn nghèo nàn, xa lạ với lý trí và thói quen nghiên cứu của người Việt, tác động của việc kiếm sống…

TS. Trần Đình Thiên – Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam – đưa ra một cách tiếp cận trực tiếp hơn: 80% người Việt là nông dân. Họ chưa mê đọc sách và cũng chưa có sách mà đọc. Những cuốn như sách về nguyên lý cấu trúc gen và di truyền, đối với nông dân, có thể còn ít giá trị.

Thực trạng đọc sách ngày nay còn bị phụ thuộc bởi môi trường sách. Như nhà văn, dịch giả Lý Lan nói thẳng: “Môi trường này khiến độc giả cảm thấy mình bị phỉnh nịnh, lừa gạt, móc túi, bị tra tấn, bị coi thường quá đáng; và trong cõi hỗn mang sách báo ngày nay người ta cho rằng đọc càng ít thì càng ít bị ô nhiễm tinh thần”.

Đấy là môi trường mà tác giả và độc giả không còn nhận ra nhau, hoặc nhận ra hình ảnh méo mó của nhau, và ngộ nhận nhau! Bà còn đưa ra những giải pháp khá căn cơ: Xây dựng những giải thưởng uy tín có vai trò sàng lọc giá trị những quyển sách các thể loại, Luật Xuất bản phải khẳng định được quyền chính đáng của một tác giả là quyền truyền bá tác phẩm của mình.

Cải thiện niềm đam mê đọc sách như thế nào? Điều cần làm nhất bây giờ, theo nhiều ý kiến tại hội thảo, chính là “Hãy thắp lên niềm đam mê sách ở trẻ nhỏ” như ông Tâm Hiếu – Trưởng BBT Tạp chí Khoa học và Tổ quốc - đề nghị. Mà điều đầu tiên nên làm chính là hãy có riêng tủ sách cho trẻ, để hình thành thói quen ham học, ham đọc từ thuở ấu thơ.

Cũng như câu trích dẫn của bà Astrid Lingren – tác giả sách thiếu nhi nổi tiếng thế giới – mà PGS.TS Trần Hữu Tá đưa ra tại hội thảo: “Hãy chỉ cho con em mình đường đến với sách!”.

Đăng Khoa

School@net (Theo http://www.tienphong.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=114908&)