Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn,chúng ta cụ thể hình dung một trường có ứng dụng CNTT & TT.

Trước tiên, cần khẳng định rằng mô hình này là mô hình nhà trường truyền thống có tích hợp các yếu tố CNTT &TT trong các hoạt động của nó. Mô hình này thể hiện qua các mô tả về các thành phần về cơ sở vật chất, về các chính sách, chủ trương ứng dụng CNTT&TT, về nguồn nhân lực (đặc biệt là về đội ngũ giáo viên), yêu cầu về nguồn tài chính, …. Ngoài các yêu cầu có liên quan trực tiếp đến dạy học, có nhiều yêu cầu đối với các hoạt động có liên quan khác như cán bộ quản lý, hệ thống EMIS, cơ sở vật chất,...

Các yêu cầu dưới đây mang tính lí tưởng, trong thực tế, các trường có thể thỏa mãn dần dần từng yêu cầu theo khả năng của mình..

I. Mô hình

1.1 Những yêu cầu về cơ sở vật chất và trang thiết bị

Cơ sở vật chất và trang thiết bị là yếu tố hết sức quan trọng trong ứng dụng CNTT. Cùng với sự đổi mới nhanh chóng của Công nghệ các trang thiết bị cũng cần được nâng cấp định kì .

• Mạng LAN: trường cần được lắp đặt mạng LAN, giúp việc điều phối thông tin nội bộ và toàn bộ hoạt động quản lý của trường.

• Phòng máy tính: trường có trang bị phòng máy tính đủ cho học sinh học trung bình mỗi tuần 3 giờ học trên máy.

• Thư viện, phòng thông tin nguồn: thư viện.

• Kết nối Internet: trường kết nối internet phục vụ hoạt động học tập và giảng dạy của học sinh và giáo viên. Mạng LAN được kết nối Internet. Các máy tính dành cho học sinh đều được kết nối internet.

• Các thiết bị đa phương tiện: có máy chiếu đa phương tiện (multimedia projector) đủ để GV sử dụng cho tất cả các lớp hoặc phũng học bộ mụn.

• Trường cần có trang WEB riêng. Hiện nay, giao dịch qua trang WEB giữa các đơn vị đã trở nên phổ biến, việc sử dụng trang WEB sẽ góp phần nâng cao chất lượng chung của trường. Trang WEB của trường được sử dụng để thông tin vè hoạt động của nhà trường, đảm bảo liên lạc giữa giáo viên và học sinh, giữa nhà trường và cha mẹ học sinh.

• Trường có kinh phí duy trì, bảo hành các thiết bị như:

Duy trì kết nối Internet; Duy trì bảo hành mạng LAN và hệ thống máy tính; Duy trì hoạt động bổ sung nâng cấp hệ thống phần mềm dạy học, kho dữ liệu phục vụ dạy và học.

1.2 Những yêu cầu về đội ngũ

Cán bộ quản lý

Cán bộ quản lý cần có kiến thức và kĩ năng cơ bản về CNTT: các kiến thức cơ bản về cấu tạo máy tính, hệ đièu hành thông dụng, sử dụng internet, biết sử dụng phần mềm EMIS để hỗ trợ hoạt động điều hành quản lý giáo dục trong phạm vi nhà trường và liên lạc với các cấp quản lý cao hơn. Có kiến thức và kĩ năng ứng dụng CNTT trong công tác quản lý giáo dục.

Đội ngũ giáo viên

Giống như cán bộ quản lý, trước hết giáo viên cần có kiến thức và kĩ năng cơ bản về CNTT: nắm được các kiến thức cơ bản về cấu tạo máy tính, hệ điều hành thông dụng, biết sử dụng Internet để liên lạc với học sinh, cha mẹ học sinh và các đối tượng khác. Đặc biệt, người giáo viên phải có kiến thức và kĩ năng ứng dụng CNTT trong việc tổ chức hoạt động học tập của học sinh.

Trường có cán bộ kĩ thuật về CNTT để điều hành mạng LAN, trang WEB, bảo trì, cài đặt các thiết bị phần cứng và phần mềm cơ bản. Cán bộ kĩ thuật có thể là giáo viên kiêm nhiệm nhưng phải có đủ kiến thức, kĩ năng để xử lí các công việc thường xuyên như: điều hành mạng LAN, quản trị trang WEB, cài đặt các phần mềm mới, diệt vi rút, sửa chữa một số lỗi hỏng hóc nhỏ của máy tính.

1.3 Những yêu cầu về công tác quản lý của trường

• Trường có chủ trương ứng dụng CNTT trong hoạt động quản lý và dạy học. Đồng thời, trường hiện thực hoá chủ trương đó bằng hành động triển khai cụ thể.

• Có các bước đi về tăng cường trang thiết bị CNTT.

• Trường triển khai công việc hàng tuần thông qua lịch làm việc, qua thời khoá biểu (các giờ dạy có ứng dụng CNTT , kế hoạch sử dụng máy chiếu đa năng, phân công sử dụng phòng máy.của trường). Các hoạt động được thể hiện trên trang WEB, thông qua mạng LAN.

1.4. Yêu cầu về hoạt động triển khai tích hợp CNTT trong giờ dạy học, đổi mới phương pháp dạy học

• Sử dụng PMDH một cách thích hợp trong dạy học một nhiều môn học

• Bảo đảm tỷ lệ thời lượng dạy học có ứng dụng CNTT từ 10% trở lên.

• Hiệu quả ứng dụng CNTT trong dạy học cao

• Hiệu quả ứng dụng CNTT trong quản lý quản lý GD cao

II. Các bước đi trong việc xây dựng nhà trường theo mô hình

Rõ ràng việc xây dựng trường theo mô hình trên sẽ cần tới thời gian, công sức và cả sự kiên định và tâm huyết của người quản lý. Phương câm đặt ra là: từng bước triển khai vững chắc, đồng bộ.

- Tiến hành từng bước: Trước tiên nên chú ý khâu ứng dụng CNTT&TT trong quản lý. Sau đó là ứng dụng CNTT&TT trong dạy học, không bắt buộc phải ứng dụng CNTT&TT ở tất cả các môn, ở tất cả các lớp ngay. Bắt đầu thực hiện ở một vài môn dễ triển khai nhất, và cũng từ mức độ thấp ở các lớp đầu cấp. Sau đó mở rộng ứng dụng ở các môn tiếp theo và các lớp tiếp theo, nâng dần mức độ (bắt đầu từ mức độ sử dụng thiết bị CNTT&TT hỗ trợ các hoạt động chuẩn bị học liệu dạy học cho GV, tiến lên sử dụng PMDH để tổ chức dạy học một vài đơn vị kiến thức, rồi tổ chức dạy học một chương và sau đó là tích hợp nó vào toàn bộ quá trình dạy học).

- Chắc chắn: trong từng bước phải đảm bảo chất lượng của các hoạt động ứng dụng CNTT&TT trong dạy học.

- Đồng bộ: Tiến hành đồng bộ các biện pháp về trang bị phòng máy, kết nối Internet, tuyển chọn đặt mua PMDH, huấn luyện GV về sử dụng PMDH, xếp thời khoá biểu, ….

Trong các yếu tố trên, nếu bỏ qua một yếu tố thì việc ứng dụng CNTT&TT sẽ bị đình đốn. Phải đảm bảo: nếu có kế hoạch trang bị máy tính thì phải có ngay kinh phí và kế hoạch về cung cấp PMDH, huấn luyện giáo viên, chuẩn bị nhân viên kĩ thuật phục vụ bảo trì phòng máy, chuẩn bị kinh phí bảo trì hoạt động tiêu hao phòng máy,…

Mở rộng dần phạm vi từ ứng dụng CNTT&TT ở mội vài môn ra các môn khác, nâng dần từ mức độ thấp lên mức độ cao hơn, mở rộng diện triển khai từ lớp đầu cấp cuốn chiếu tới các lớp sau, mở rộng từ phạm vi một vài trường ra nhiều trường, từ một địa phương ra nhiều địa phương.

Đào Thái Lai
Viện CL & CT Giáo dục

Đào Thái Lai