Mô hình dữ liệu xếp thời khóa biểu TKB từ 5.0 trở về trước hoàn toàn không có khái niệm phòng học, phòng học bộ môn. Trong mô hình bài toán thời khóa biểu nhà trường phổ thông, mỗi lớp học được xếp cứng vào một phòng học của nhà trường và không thay đổi trong suốt các năm học. Do vậy mô hình bài toán thời khóa biểu trường phổ thông không có khái niệm phòng học.

Vào khoảng thời gian cuối năm 2004, khi chúng tôi đang chuẩn bị nâng cấp phần mềm lên TKB 5.5 thì dự án phát triển THCS của Bộ GD&ĐT có đến đặt vấn đề với chúng tôi về việc phát triển phần mềm xếp thời khóa biểu cho mô hình phòng học bộ môn. Vào thời kỳ đó khái niệm phòng học bộ môn còn rất mới và xa lạ. Dự án phát triển THCS sẽ thử nghiệm mô hình phòng học bộ môn tại một số trường của tỉnh Hà Tây cũ và Phú Thọ.

Tôi cũng được dự án THCS mời đi tham gia vào một số hội thảo có liên quan đến phòng học bộ môn vào cuối và đầu năm 2005.

Tuy nhiên trong tất cả các hội thảo này, hoàn toàn vắng bóng các phân tích của bài toán xếp thời khóa biểu đối với phòng bộ môn, thiếu vắng các qui định, qui chế liên quan đến việc xếp thời khóa biểu đối với phòng bộ môn. Có lẽ một phần là tất cả các nhà giáo, chuyên gia tham gia vào công việc này đều không hiểu rõ bài toán thời khóa biểu.
Có 3 cách tiếp cận mô hình phòng học bộ môn của bài toán xếp thời khóa khóa biểu trường phổ thông như sau:

Mô hình 1.

Các phòng học được thiết lập tương tự như trong trường Đại học. Hệ thống phòng học độc lập hoàn toàn với các lớp học và việc xếp thời khóa biểu sẽ hoàn toàn tương tự như trong các trường đại học.

Mô hình 2.

Các phòng học được thiết lập độc lập với các lớp học và phân loại theo từng môn học. Ví dụ các phòng học theo từng môn học Toán, Lý, Hóa, Văn, Sử, Địa, ..

Việc xếp thời khó biểu tương tự như mô hình 1 nhưng cần chú ý đến môn học.

Mô hình 3.

Chỉ có một số phòng học môn học chuyên biệt được xác định, ví dụ cá môn cần thực hành nhiều như Lý, Hóa, Sinh. Phần lớn các môn học khác không cần có phòng học bộ môn.
Quan điểm của dự án THCS lúc đó là Mô hình 2. Họ có 1 tư duy xuyên suốt là theo mô hình mới thì GV ngồi 1 chỗ và HS chuyển dịch theo các phòng học để học, tương tự như các nước phương Tây vậy.

Mô hình 2 đã được chọn và dự án THCS đã nhờ công ty School@net xây dựng một phần mềm TKB thí điểm cho 4 trường THCS đầu tiên của Hà Tây.

Ngay từ khi tiếp cận với mô hình này tôi đã thấy không ổn, tôi hoàn toàn nghiêng về Mô hình 3 là mô hình do công ty School@net đưa ra lúc đó.

Việc thử nghiệm đã không thành công vì chúng tôi không đồng ý với Mô hình 2 ở trên. Thời gian đó 4 trường thử nghiệm ở Hà Tây đã phải xếp thời khóa biểu bằng tay cho mô hình này. Tại một hội thảo tổng kết vào đầu năm 2005, tất cả các nhà trường tham gia dự án thử nghiệm đều nêu ra sự quá bất hợp lý của mô hình này.

Trong cùng thời gian đó, tôi đã cùng công ty School@net thiết kế xong một mô hình phòng học bộ môn hợp lý theo hướng của mô hình 3. Tại tất cả các hội thảo của dự án THCS tôi đều đăng đàn bảo vệ cho mô hình 3 do chúng tôi đưa ra.

Mô hình phòng học bộ môn trong phần mềm TKB (mô hình 3) được thiết kế như sau:

- Trong một nhà trường chỉ có 1 số phòng được gọi là phòng bộ môn, chỉ có 1 sô môn học được gán với phòng bộ môn.

- Đa số các lớp học và môn học vẫn được học và xếp thời khóa biểu như cũ, chúng tôi gọi là phòng học chuẩn.

- Phòng học muốn là phòng bộ môn phải được gán thuộc tính là phòng của môn học nào, khối lớp nào.

- Các lớp muôn học trong phòng bộ môn cũng phải gán tính chất học môn nào trong phòng học bộ môn.

Mô hình trên đây tuy nhìn thoáng qua có vẻ phức tạp nhưng lại rất hợp lý. Nó kế thừa mô hình xếp thời khóa biểu hiện có (không có phòng bộ môn).

Chúng tôi đã bắt tay vào thiết kế mô hình bài toán thời khóa biểu cho phòng bộ môn này và dự kiến sẽ đưa vào phần mềm TKB 5.5 vào giữa năm 2005.

Nhưng chúng tôi cũng không biết rằng đang có quá nhiều khó khăn ở phía trước.

Bùi Việt Hà, Công ty Công nghệ Tin học Nhà trường

School@net